ماده ۱ ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ مؤسسه: مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران.
ب – کارشناس استاندارد: اشخاص حقیقی یا حقوقی که صلاحیت آن‌ها طبق ضوابط این آیین‌نامه توسط مؤسسه تأیید می‌شود و پروانه کارشناسی دریافت می‌نمایند.
ج ـ کمیسیون: کمیسیون انتخاب کارشناسان استاندارد موضوع ماده (۸).
ماده ۲ ـ شرایط انتخاب اشخاص حقیقی به شرح زیر تعیین می‌شود:
۱ – متدین به دین مبین اسلام و یا یکی از اقلیت‌های دینی شناخته‌شده در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
۲ ـ داشتن تابعیت ایرانی.
۳ – عدم محکومیت به محرومیت از حقوق اجتماعی.
۴ ـ عدم اعتیاد به مواد مخدر.
۵ ـ دارا بودن مدرک علمی دکتری و سه سال سابقه کار و تجربه یا کارشناسی ارشد و پنج سال سابقه کار و تجربه یا کارشناسی و هشت سال سابقه کار و تجربه در رشته مربوط و موردتقاضا.
۶ ـ قبولی در آزمون کتبی.
تبصره ۱ ـ در مواردی که رشته تحصیلی با رشته فعالیت موردتقاضا منطبق نباشد لیکن متقاضی دارای تجربه حداقل دو سال بیشتر از سوابق موضوع‌بند (۵) باشد، متقاضی می‌تواند با تأیید کمیسیون پروانه کارشناسی دریافت نماید.
تبصره ۲ ـ متقاضیان دارای یکی از شرایط زیر، می‌توانند با تأیید کمیسیون و تصویب رئیس مؤسسه بدون شرکت در آزمون کتبی پروانه کارشناسی دریافت نمایند:
۱ – دارا بودن مدرک تحصیلی دکترا در یکی از رشته‌های تخصصی مرتبط و دارای رتبه علمی استادی در یکی از دانشگاه‌های معتبر کشور.
۲ ـ داشتن حداقل ده سال سابقه کار مرتبط در مؤسسه.
۳ ـ داشتن حداقل پنج سال سابقه کار در مؤسسه و مشارکت در تدوین حداقل سه استاندارد ملی (به‌عنوان دبیر یا رئیس) یا حداقل یک‌صد ساعت آموزش (تدریس) در زمینه استاندارد یا ارائه حداقل دو طرح تحقیقاتی مرتبط.
۴ ـ داشتن پنج سال سابقه کار در پست‌های مدیریتی مؤسسه.
تبصره ۳ ـ کارکنان مؤسسه فقط در صورت قطع ارتباط استخدامی با مؤسسه و در دوران بازنشستگی می‌توانند با رعایت ضوابط مندرج در این آیین‌نامه جهت دریافت پروانه کارشناسی استاندارد اقدام نمایند.
تبصره ۴ – انطباق مستندات و مدارک ارائه‌شده توسط متقاضیان در هنگام ثبت‌نام با شرایط و مدارک تعیین‌شده در این آیین‌نامه به عهده دبیرخانه کمیسیون می‌باشد.
ماده ۳ – مؤسسه موظف است ترتیبی اتخاذ نماید که آزمون کتبی کارشناسان استاندارد حداقل سالی یک‌بار برگزار گردد.
تبصره – دستورالعمل نحوه برگزاری آزمون، نصاب نمره قبولی، مقررات رشته‌های تخصصی و شاخص‌های بررسی مستندات و نحوه احراز سوابق تجربی و برگزاری دوره‌های آموزشی ضمن خدمت کارشناسان استاندارد توسط مؤسسه تدوین و ابلاغ می‌شود.
ماده ۴ – اشخاص حقوقی نظیر شرکت‌های بازرسی، آزمایشگاه‌های همکار، مؤسسات آموزشی و مانند آن‌ها که در چارچوب قوانین و مقررات مربوط و توسط نظام تأیید صلاحیت ایران یا بخش‌های صالح درون مؤسسه تأیید صلاحیت می‌شوند، به‌شرط دارا بودن حداقل یک نفر کارشناس استاندارد که به‌موجب این آیین‌نامه پروانه کارشناسی دریافت نموده است، می‌توانند پروانه کارشناسی دریافت نمایند. کلیه خدمات کارشناسی اشخاص حقوقی باید به تأیید کارشناس حقیقی یادشده برسد.
تبصره ۱ ـ آن دسته از آزمایشگاه‌های همکار و شرکت‌های بازرسی که بر اساس مقررات موجود تـأیید صلاحیت شده‌اند موظف‌اند ظرف یک سال نسبت به انطباق خود با شرایط این آیین‌نامه اقدام نمایند. مؤسسه نیز موظف است ضمن برگزاری آزمون اختصاصی، آنان را در اولویت صدور پروانه کارشناسی قرار دهد. در غیر این صورت خدماتی که توسط شرکت و آزمایشگاه همکار مذکور به‌عنوان کارشناس استاندارد ارائه می‌گردد فاقد اعتبار می‌باشد.
تبصره ۲ ـ مؤسسه بر اشتغال کارشناس حقیقی استاندارد در مؤسسه یا شرکت متقاضی نظارت می‌نماید.
ماده ۵ – داوطلبان واجد شرایط مندرج در ماده (۲) و تبصره‌های مربوط در این آیین‌نامه، برای دریافت پروانه باید ضمن حضور در جلسه کمیسیون که با حضور معاون برنامه‌ریزی و تدوین استاندارد مؤسسه (رئیس کمیسیون) یا نماینده وی تشکیل می‌گردد پس از ادای سوگند به شرح متن پیوست که به مهر «پیوست تصویب‌نامه هیئت‌وزیران» تأییدشده است و امضاء سوگندنامه، پروانه کارشناسی استاندارد را با امضای رئیس مؤسسه یا مقام مجاز از سوی وی دریافت خواهند نمود.
تبصره – پروانه کارشناسی استاندارد اشخاص حقوقی (اعم از مؤسسات و شرکت‌ها) نیز پس از ادای سوگند و امضاء سوگندنامه توسط مدیرعامل یا بالاترین مقام مؤسسه یا شرکت مربوط به ایشان اعطا می‌شود.
ماده ۶ – مدت اعتبار پروانه کارشناسی استاندارد سه سال از زمان صدور خواهد بود.
تبصره – تمدید یا تجدید پروانه کارشناسی استاندارد اشخاص حقیقی منوط به گذراندن دوره‌های آموزشی مربوطه (حداقل بیست ساعت در سال) و اجرای دقیق وظایف و دستورالعمل‌های مرتبط، ارائه گزارش فعالیت و اخذ تأیید معاونت برنامه‌ریزی و تدوین استاندارد مؤسسه می‌باشد.
ماده ۷ ـ در موارد زیر پروانه کارشناسی لغو خواهد شد:
۱ ـ از دست دادن شرایط تأیید صلاحیت به تشخیص کمیسیون.
۲ ـ صدور حکم قطعی به محرومیت از حقوق اجتماعی توسط مراجع صالح.
۳ ـ اخراج یا انفصال‌ازخدمت کارشناس حقیقی دارای پروانه استاندارد از شرکت و مؤسسه تأیید صلاحیت شده و عدم به‌کارگیری فرد جایگزین.
ماده ۸ ـ اعضای کمیسیون به شرح زیر تعیین می‌شود:
۱ ـ معاون برنامه‌ریزی و تدوین استاندارد مؤسسه (رئیس)
۲ – معاون نظارت بر اجرای استاندارد و سیستم‌های کیفیت یا یکی از مدیران کل مؤسسه به نمایندگی از وی.
۳ ـ مدیرکل امور استان‌ها و دبیرخانه شورای عالی استاندارد.
۴ ـ دو نفر از کارشناس فنی خبره به پیشنهاد معاون برنامه‌ریزی و تدوین استاندارد مؤسسه و تأیید رئیس مؤسسه.
۵ ـ نماینده جامعه کارشناسان استاندارد با تأیید رئیس مؤسسه.
۶ ـ مدیر امور آموزش و ترویج مؤسسه (دبیر و رئیس دبیرخانه)
تبصره – جلسات کمیسیون با حضور حداقل پنج نفر از اعضا رسمیت می‌یابد و تصمیمات بارأی چهار عضو حاضر در جلسه لازم‌الاجرا می‌باشد.
ماده ۹ ـ مجموعه وظایفی که به‌موجب قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب ۱۳۷۱ ـ و اصلاحات بعدی آن به عهده موسسه می‌باشد، جزء وظایف کارشناس استاندارد خواهد بود.
ماده ۱۰ – دستگاه‌های موضوع ماده (۵) قانون مدیریت خدمات کشوری مصوب ۱۳۸۶ موظف‌اند در مواردی که نیاز به استفاده از خدمات مؤسسات، شرکت‌ها و اشخاص حقیقی فعال در حوزه استاندارد دارند، از کارشناسان حقیقی و حقوقی دارای پروانه کارشناسی استاندارد استفاده نمایند.
تبصره ۱ ـ مؤسسه می‌تواند در موارد لزوم انجام وظایف و خدمات کارشناسی موردنیاز خود را از طریق عقد قرارداد با اشخاص حقیقی و حقوقی به ترتیبی که شرح خدمات موردنظر در آن درج گردیده، بر اساس بند «هـ» ماده (۲۹) قانون برگزاری مناقصات مصوب ۱۳۸۳ ـ و مفاد فصل سوم آیین‌نامه آن موضوع تصویب‌نامه شماره ۸۴۱۷۸ /ت ۳۴۱۶۲ هـ مورخ ۱۶ / ۷ /۱۳۸۵، به کارشناس واگذار نماید.
تبصره ۲ ـ در مواردی که کارشناس استاندارد خدماتی را در رابطه با موضوع وظایف مؤسسه به بخش‌های دولتی و غیردولتی ارائه می‌دهد مکلف است یک نسخه از گزارش عملکرد و کارشناسی خود را به‌نحوی‌که مؤسسه تعیین خواهد نمود، به دبیرخانه کمیسیون تسلیم نماید.
ماده ۱۱ ـ اظهارنظر کارشناس باید مستدل، صریح و شامل کلیه نکات و توضیحاتی که برای تبیین نظریه ضروری است یا توسط کمیسیون مشخص می‌شود باشد. کارشناس استاندارد موظف است در حدود صلاحیت خود نظر کارشناسی را به‌طور کتبی و در مهلت مقرر به مراجع ذی‌ربط تسلیم و نسخه‌ای از آن را تا مدت پنج سال بعد از تاریخ تسلیم نگهداری نماید.
ماده ۱۲ ـ کارشناس استاندارد موظف است در امور ارجاعی در صورت وجود جهات رد، موضوع را به‌طور کتبی اعلام و از مبادرت به کارشناسی امتناع نماید، در غیر این صورت متخلف محسوب و به مجازات‌های مقرر محکوم می‌شود. جهات رد کارشناس همان جهات رد دادرس مندرج در ماده (۴۶) قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری ـ مصوب ۱۳۷۸ می‌باشد.
ماده ۱۳ ـ حق‌الزحمه اشخاص حقیقی دارای پروانه کارشناسی استاندارد برای انجام وظایفی که به آنان ارجاع می‌گردد به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ دارندگان درجه دکتری به ازاء هر ساعت کار کارشناسی (۱۵۰) درصد قیمت پایه.
ب ـ دارندگان درجه کارشناسی ارشد به ازاء هر ساعت کار کارشناسی (۱۲۰) درصد قیمت پایه.
ج ـ دارندگان درجه کارشناسی به ازاء هر ساعت کار کارشناسی (۱۰۰) درصد قیمت پایه.
تبصره ۱ ـ قیمت پایه هرسال توسط کمیسیون تعیین و پس از تأیید رئیس مؤسسه اعلام می‌شود.
تبصره ۲ ـ مؤسسه می‌تواند بابت ایاب و ذهاب کارشناسان استاندارد به ازاء هر دو ساعت حداکثر معادل یک ساعت حق‌الزحمه رده کارشناسی مربوط اضافه پرداخت نماید.
تبصره ۳ ـ درصورتی‌که انجام کار کارشناسی حسب درخواست اشخاصی غیر از مؤسسه انجام‌شده باشد پرداخت حق‌الزحمه کارشناس به عهده درخواست‌کننده خواهد بود.
ماده ۱۴ ـ تخلفات کارشناسان استاندارد به شرح زیر می‌باشد:
۱ – عدم حضور در مراجع صالحه برای انجام کارشناسی در وقت مقرر بدون عذر موجه.
۲ ـ عدم انجام به‌موقع امر کارشناسی و یا امتناع از کارشناسی در مواقعی که کار از طریق مؤسسه ارجاع شده باشد.
۳ ـ مسامحه و سهل‌انگاری در اظهارنظر کارشناسی هرچند در تصمیمات مراجع صلاحیت‌دار تأثیرگذار نباشد.
۴ ـ تسلیم اسناد و مدارک به اشخاصی که قانوناً حق دریافت آن را ندارد و یا امتناع از تسلیم آن‌ها به اشخاصی که حق دریافت آن را دارند.
۵ ـ سوء رفتار و اعمال خلاف شئون شغلی.
۶ – نقض قوانین و مقررات در اظهارنظر کارشناسی.
۷ ـ انجام کارشناسی و اظهارنظر در اموری که خارج از صلاحیت کارشناس است.
۸ ـ انجام کارشناسی و اظهارنظر باوجود جهات رد کارشناسی.
۹ ـ اظهارنظر خلاف واقع.
۱۰ ـ انجام کارشناسی و اظهارنظر با پروانه‌ای که اعتبار آن منقضی شده است.
۱۱ ـ افشاء اسرار و اسناد محرمانه و تخلف از سوگند.
۱۲ ـ اخذ وجه یا مال مازاد بر تعرفه دستمزد.
۱۳ ـ انجام کارشناسی و اظهارنظر در زمان تعلیق پروانه کارشناسی.
ماده ۱۵ ـ تنبیهات به ترتیب درجه عبارت‌اند از:
۱ ـ تذکر بدون درج در پرونده کارشناس.
۲ ـ تذکر با درج در پرونده کارشناس.
۳ – تعلیق پروانه کارشناسی حداقل به مدت سه ماه و حداکثر تا پایان مدت اعتبار پروانه.
۴ ـ عدم تمدید و صدور مجدد پروانه از یک سال تا سه سال در استان مربوطه.
۵ ـ عدم تمدید و صدور پروانه در سطح کشور.
۶ ـ لغو پروانه کارشناسی در صورت احراز زایل شدن یکی از شرایط تأیید صلاحیت اشخاص حقیقی و حقوقی.
ماده ۱۶ ـ کمیسیون مرجع تشخیص تخلف و صدور رأی محکومیت به یکی از تنبیهات مندرج در آئین‌نامه با رعایت تناسب تخلف و تنبیه می‌باشد که با دعوت از یکی از قضات دادگستری به انتخاب رئیس‌کل دادگستری استان (در صورت معرفی) تشکیل می‌شود.
تبصره ۱ – درصورتی‌که اعمال ارتکابی کارشناس علاوه بر تخلف، به دلیل وجود شاکی خصوصی واجد وصف حقوقی یا کیفری باشد کمیسیون موظف است پرونده امر را به مرجع قضایی صلاحیت‌دار ارسال نماید. رأی مراجع قضایی مانع از اجرای تنبیه‌های تعیین‌شده در این آیین‌نامه نخواهد بود.
تبصره ۲ – در صورت اثبات غرض مجرمانه در رابطه با تصمیمات کمیسیون، می‌توان اعضای کمیسیون را تحت تعقیب قضایی قرارداد.
این تصویب‌نامه در تاریخ ۱ /۶ /۱۳۸۹ به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رئیس‌جمهور ـ محمدرضا رحیمی
سوگندنامه
به نام خداوند یکتا
«به خداوند متعال سوگند یاد می‌کنم تا در کلیه اموری که برای کارشناسی به من /به این شرکت /مؤسسه محول می‌شود به‌راستی و درستی اظهارنظر نمایم و اغراض شخصی خود را در آن دخالت ندهم و ضمن رعایت جانب عدالت و انصاف، رازدار و امین باشم و خداوند متعال را در همه حال ناظر و شاهد اعمال خود بدانم.»
