ماده ۷۳ ـ اختیارات و وظایف هیئت‌مدیره به شرح زیر تعیین می‌شود:
۲۵ ـ تعیین فهرست کارشناسان خبره و واجد شرایط به تفکیک رشته‌های اصلی از بین اعضای نظام‌مهندسی استان با رعایت ضوابط و دستورالعمل وزارت مسکن و شهرسازی جهت معرفی به مراجع قضایی یا شوراهای انتظامی یا سایر مراجع متقاضی.
۲۶ ـ اعلام نظر کتبی به مراجع قضایی یا معرفی کارشناس یا هیئت کارشناسی خبره واجد شرایط به محاکم قضایی ظرف مهلت‌های تعیین‌شده، موضوع ماده (۱۷) قانون.
ماده ۸۷ – تبصره ۲ ـ شورای انتظامی استان در هر مورد که به مصلحت تشخیص دهد می‌تواند از نظرات مشورتی کارشناسان خبره نظام‌مهندسی استان موضوع بند (۲۵) ماده (۷۳) این آیین‌نامه و یا متخصصان واجد شرایط یا نظرات کمیسیونهای تخصصی تشکیل‌شده در نظام‌مهندسی استان نیز استفاده کند و می‌تواند دریافت و ثبت شکایات و انجام امور مقدماتی از قبیل بازدید از محل، کسب نظر کارشناسی، تهیه گزارش و همچنین ارسال و ابلاغ اوراق و دعوت‌نامه‌ها و آرای صادرشده را به دفاتر نمایندگی در استان تفویض اختیار نماید.
ماده ۹۱ (اصلاحی ۱۳۹۴/۱۲/۲)- تخلفات انتظامی موضوع قانون شامل تخلفات حرفه‌ای و تخلفات انضباطی زیر است و انجام آن‌ها توسط اشخاص حقیقی یا حقوقی عضو سازمان نظام‌مهندسی یا نظام کاردانی ساختمان، مستوجب محکومیت به مجازات‌های انتظامی در محدوده حداقل و حداکثرهای ذکرشده برای ارتکاب هر یک می‌باشد که متناسب با نوع، درجه اهمیت و آثار تخلف و حسن و سوءسابقه متخلف و درجه تجری وی به هنگام تخلف از حیث قصد، آگاهی، بی‌پروایی و بی‌مبالاتی تعیین و مورد صدور حکم قرار می‌گیرد:
الف ـ تخلفات حرفه‌ای:
۱ – عدم رعایت ضوابط و مقررات شهرسازی، الزامات مقررات ملی ساختمان، آیین کارها و آیین‌نامه‌های لازم الرعایه و استانداردهای اجباری در انجام خدمات مهندسی یا انجام هرگونه فعل یا ترک فعل که مخالف یا متناقض با آن‌ها باشد اعم از آنکه مستقیماٌ یا توسط عوامل تحت مدیریت، کنترل و نظارت شخص صورت پذیرد به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه پنج.
۲ – عدم انجام یا قصور و تقصیر در انجام وظایف حرفه‌ای که به‌موجب قوانین و مقررات موظف به آن است یا تعهدات قراردادی یا خلف وعده مکرر در مورد انجام آن‌ها به‌نحوی‌که موجب زیان یا تضییع حقوق صاحب‌کار یا اشخاص ثالث شود یا به اموال عمومی، منابع مواد و انرژی یا محیط‌زیست آسیب رساند، به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه پنج.
۳ ـ تحمیل هزینه‌های عرفاً فاحش غیرضروری به کارفرما، اعم از آنکه خود در آن ذی‌نفع باشد یا نباشد به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه چهار.
۴ – اشتغال به حرفه‌های مهندسی موضوع قانون یا پذیرفتن یا تعهد به انجام کاری که شرایط روانی ـ به تشخیص قطعی مراجع قضایی ـ با شرایط قانونی یا مدرک صلاحیت معتبر یا ظرفیت اشتغال یا شرایط جسمی یا امکانات مالی و فنی لازم برای انجام آن را ندارد یا از دست بدهد یا مهلت اعتبار پروانه اشتغال به کار وی برای انجام آن کار خاتمه یافته باشد، یا تصدی یا اشتغال هم‌زمان به دو یا چند شغل یا حرفه که انجام هم‌زمان آن‌ها با قوانین، مقررات یا ماده (۲) مکرر این آیین‌نامه مغایرت داشته باشد، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
تبصره ـ انجام خدمات مهندسی به‌عنوان کارآموز یا استخدامی برای مهندسی که دارای شرایط قانونی باشد و تحت مسئولیت او صورت می‌گیرد، مشمول این بند نمی‌باشد.
۵ – ارائه خدمات یا مشارکت در ارائه خدمات طراحی، محاسبه، اجرای طرح توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که مسئولیت بررسی و تأیید نقشه و یا امور مربوط به کنترل و بازرسی آن طرح را در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها، سایر مراجع صدور پروانه ساختمان یا سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی بر عهده‌دارند، در مدت تصدی همان شغل، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه پنج.
۶ – تصدی هم‌زمان مسئولیت در دو مرجع که یکی بر دیگری وظیفه نظارتی دارد، به مجازات انتظامی درجه‌دو تا چهار.
۷ ـ تأیید غیرواقعی میزان عملیات انجام‌شده و صورت‌وضعیت یا مدارک فنی و مالی مشابه، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
۸ – امتناع از اظهارنظر کارشناسی پس از قبول انجام آن در مواردی که از طریق مراجع ذی‌صلاح قانونی نظرخواهی شده است، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه سه.
۹ ـ تعلل در تنظیم و تسلیم به‌موقع گزارش‌هایی که به‌موجب ضوابط و مقررات یا دستور مراجع ذی‌صلاح قانونی موظف به تهیه و تسلیم آن‌ها به مراجع ذی‌ربط بوده است، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه سه.
۱۰ ـ صدور گواهی یا ادای شهادت فنی خلاف واقع یا اعلام نظر رسمی و داوری و کارشناسی در موضوعات فنی بدون داشتن صلاحیت لازم به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
۱۱ ـ عدم رعایت بی‌طرفی در داوری یا کارشناسی یا عدم اعلام جهات رد به طرفین اختلاف، در صورت وجود، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
۱۲ – سپردن انجام کار حرفه‌ای به اشخاص فاقد صلاحیت فنی، حرفه‌ای و اخلاقی لازم برای انجام آن کار، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
۱۳ – قصور یا تقصیر مؤثر در خلع ید از شرکت تحت مدیریت یا محل اشتغال خود در امور ساختمانی، بیش از دو بار، به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه چهار.
ب ـ تخلفات انضباطی:
۱ ـ نقض مقررات انضباطی وضع‌شده به‌وسیله و در محدوده اختیارات مراجع قانونی سازمان نظام‌مهندسی ساختمان، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه‌دو.
۲ ـ درج یا نشر یا نقل‌قول هرگونه متن، تصویر یا سایر موارد مغایر با اصول اخلاقی و شئون حرفه‌ای در رسانه‌های گروهی و شبکه‌های اجتماعی و پیام انبوه از درجه‌دو تا درجه پنج.
۳ ـ سوءاستفاده از عضویت یا موقعیت‌های شغلی و اداری نظام‌مهندسی استان به نفع خود یا غیر به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه پنج.
۴ ـ تعلل یا عدم انجام به هنگام وظایف قانونی در هیئت‌مدیره، شورای انتظامی یا بازرسان نظام‌مهندسی استان به‌وسیله آن عضو یا اعضای ارکان مذکور که در تخلف دخیل باشند، به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه چهار.
۵ ـ انجام اقداماتی که موجب ایجاد اخلال در انجام وظایف قانونی و جاری سازمان نظام‌مهندسی ساختمان و ارکان آن شود یا نامه‌پراکنی یا سخنرانی که موجب اتهام، وهن و لطمه به حیثیت سایر مهندسان شود، به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه چهار.
۶ ـ بی‌توجهی به مفاد شیوه‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها، اطلاعیه‌ها و اخطاریه‌های قانونی و مانند آن‌ها، ابلاغی مراجع ذی‌ربط قانونی که مکلف به رعایت آن‌ها بوده، یا مبادرت به انجام کارهایی که در مقررات کاری از آن منع شده، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه چهار.
۷ ـ تمکین در برابر دستور یا تقاضای نقض الزامات قانونی در امور حرفه‌ای بدون وجود اجبار و اکراه، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه سه.
۸ – تأسیس هرگونه مؤسسه، دفتر یا محل کسب و پیشه تحت هر نام برای انجام خدمات فنی و مهندسی بدون داشتن مدرک صلاحیت مربوط، به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه سه.
۹ – مراعات نکردن کامل حقوق معنوی مربوط به حرفه مهندسی همکاران مهندس خود اعم از شخص حقیقی یا حقوقی و معرفی محصول کار حرفه‌ای متعلق به دیگری به نام خود یا کارفرما یا مؤسسه خود، به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه پنج.
۱۰ ـ قرار دادن محصول کار حرفه‌ای خود در اختیار دیگری برای استفاده از آن به نام وی، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه سه.
۱۱ ـ اجازه سوءاستفاده از نام و نشان خود یا شخص حقوقی متبوع خود به شخصی که به فعالیت اقتصادی یا مهندسی فریبکارانه یا غیر درست کارانه مبادرت می‌ورزد، به مجازات انتظامی از درجه سه تا پنج.
۱۲ ـ عدم مراقبت از مهر، نشان، سربرگ و گذرواژه‌های خصوصی مورداستفاده در خدمات مهندسی و امضاهای الکترونیک خود به‌نحوی‌که منجر به سوءاستفاده اشخاص ثالث شود، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا دو.
۱۳ ـ استنکاف از امضای نقشه‌هایی که انفراداً یا به‌صورت گروهی به‌منظور اجرا تهیه و ارائه می‌کند، ولو آنکه در قبال آن حق‌الزحمه دریافت نکند، به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا دو.
۱۴ ـ جعل در اوراق و اسناد و مدارک حرفه‌ای و مدارک لازم برای دریافت پروانه اشتغال به کار و تصاویر آن‌ها یا استفاده از سند مجعول، به مجازات انتظامی از درجه چهار تا درجه شش.
۱۵ ـ دادن یا گرفتن هرگونه مال یا امتیاز خارج از ضوابط یا تبانی یا توسل به وسایل متقلبانه در انجام وظایف حرفه‌ای یا برای گرفتن یا برای واگذاری کار یا گرفتن یا دادن تأییدیه یا ردیه و مانند آن‌ها در امور فنی و مهندسی، به مجازات انتظامی از درجه چهار تا درجه شش.
۱۶ ـ سوءاستفاده از اضطرار یا عدم اطلاع کارفرما برای گرفتن امتیاز یا حق‌الزحمه بسیار نامتناسب با عرف رایج برای انجام خدمات مهندسی از وی به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا سه.
۱۷ – تبانی در ارائه پیشنهاد قیمت در مناقصه و مزایده‌های مرتبط با طرح‌های ساختمانی و عمرانی، به مجازات از درجه چهار تا درجه شش.
۱۸ – ارائه مدارک تقلب آمیز یا سابقه یا صلاحیت حرفه‌ای خود یا دیگری یا تقلب در آزمون‌ها یا توسل به راه‌های متقلبانه یا اظهارات خلاف واقع برای کسب امتیاز شغلی و حرفه‌ای یا احراز سمت یا جلب آرا در هرگونه انتخابات مربوط به حرفه، جز در موارد مقرر در جزء (۱۴) بند (ب) این ماده، به مجازات انتظامی از درجه سه تا درجه پنج.
۱۹ ـ ورشکستگی به تقصیر و تقلب در فعالیت حرفه‌ای به‌موجب حکم قطعی قضایی، به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه پنج.
۲۰ – مبادرت مأموران کلیه نهادهای کنترل و بازرسی ساختمان ازجمله شاغلان در شهرداری‌ها و سایر مراجع صدور پروانه و کنترل ساختمان و شرکت‌های عهده‌دار کنترل طراحی و بازرسی ساختمان و طرح‌های شهرسازی و ترافیکی به بیش از دو بار رد انطباق طراحی یا اجرای ساختمان با مدارک فنی بدون دلیل موجه و مستند یا اخطار نابجا به صاحب‌کاران یا عدم اخطار به‌موقع توقف کار و رفع توقف کار به صاحب‌کاران، به مجازات انتظامی از درجه‌دو تا درجه پنج.
۲۱ – انجام کار حرفه‌ای یا خرید خدمات حرفه‌ای بدون قرارداد کتبی به مجازات انتظامی از درجه‌یک تا درجه‌دو.
۲۲ – نقض سایر الزامات اخلاق و شئون رفتار حرفه‌ای مذکور در نظام‌نامه رفتار حرفه‌ای اخلاق مهندسی ساختمان ابلاغی وزارت راه و شهرسازی موضوع ماده (۲) مکرر که در بندهای دیگر این ماده مجازاتی برای ارتکاب به آن‌ها تعیین نشده، به مجازات انتظامی درجه‌یک تا درجه‌دو.
۲۳ – استفاده از پروانه اشتغال به کار در دوره محکومیت انتظامی قطعی به عدم استفاده از آن، به مجازات انتظامی افزایش دوره محکومیت به دو برابر.
۲۴ ـ اعلام نکردن یا کتمان محکومیت انتظامی خود در مواردی که فقدان آن شرط انجام کار یا گرفتن امتیاز حرفه‌ای است، به مجازات انتظامی درجه‌دو تا سه به‌علاوه سلب امتیاز کسب‌شده تا حدی که قابل سلب است.
تبصره ۱ ـ چنانچه اعضای ارکان سازمان استان مرتکب تخلفات فوق شوند، این عضویت عامل مشدّد مجازات در نظر گرفته خواهد شد.
تبصره ۲ ـ شورای انتظامی می‌تواند در مواردی که وقوع تخلف را ناشی از ضعف اطلاعات و مهارت فنی متخلف یا عدم آشنایی وی با ضوابط و مقررات تشخیص دهد در حکم صادره خود، او را مکلف به گذراندن دوره آموزشی یا کارآموزی خاص در مدت معین و حداکثر شش ماه کند و تا زمان گذراندن دوره مذکور صلاحیت حرفه‌ای او را محدودتر کند.
تبصره ۳ ـ در مواردی که تخلف دارای جنبه مجرمانه باشد استناد به آن برای صدور رأی محکومیت انتظامی منوط به قطعیت حکم کیفری صادره از مراجع قضایی است.
تبصره ۴ ـ چنانچه شوراهای انتظامی در حین رسیدگی به تخلفات انتظامی در جریان وقوع جرم غیرقابل‌گذشت قرار گیرند، مکلف‌اند مراتب را به دادستان محل اعلام نماید.
تبصره ۵ ـ احکام محرومیت از استفاده از پروانه اشتغال به کار مهندسی در مورد اعضای سازمان استان که فاقد پروانه مذکور بوده یا اعتبار پروانه آنان منقضی شده به وزارت راه و شهرسازی اعلام می‌شود و در زمان صدور یا تمدید پروانه اشتغال به کار اعمال می‌شود.
تبصره ۶ ـ اعمال مجازات تبعی در مورد آرای محکومیتی که متضمن لغو اعتبارنامه‌ها و یا احکام صادره توسط وزارت راه و شهرسازی، وزیر راه و شهرسازی و یا رئیس‌جمهور است، نیازمند رأی مثبت دو نماینده وزیر راه و شهرسازی در شورای انتظامی نظام‌مهندسی و تأیید صاحب سمت امضاکننده آن اعتبارنامه یا حکم در زمان اجرا خواهد بود.
